રાણી દુર્ગાવતી
રાજપૂત વીરાંગના રાણી દુર્ગાવતી. चन्देलों की बेटी थी, गौंडवाने की रानी थी, चण्डी थी रणचण्डी थी, वह दुर्गावती भवानी थी..... રાણી દુર્ગાવતી કાલિંજરનાં ચંદેલ વંશીય રાજા કીર્તિસિંહનાં પુત્રી હતા. તેમનો જન્મ 5 ઓક્ટોબર 1524નાં દિવસે થયો હતો, ત્યારે દુર્ગાષ્ટમી હતી આથી જ એમનું નામ દુર્ગાવતી રાખવામાં આવ્યું. દુર્ગાવતીનું સૌંદર્ય અપ્રતિમ હતું. રાજા કીર્તિસિંહે દુર્ગાવતીનો ઉછેર રાજકુમારની જેમ જ કર્યો હતો. યુદ્ધકલા સાથે રાજ્ય શાસન પણ શીખવ્યું. દુર્ગાવતીનાં વિવાહ ગૌડ વંશીય પ્રતાપી રાજા દલપતશાહ સાથે થયા હતાં. એમનું રાજ્ય ગઢમંડલા હતું. લગ્નનાં એક વર્ષ બાદ પુત્ર પ્રાપ્તિ થઇ જેનું નામ નારાયણસિંહ રાખવામાં આવ્યું. લગ્નનાં ચાર વર્ષ બાદ તેમનાં પતિ રાજા દલપતશાહનું અવસાન થતાં દુર્ગાવતીએ પોતાના ત્રણ વર્ષનાં પુત્રને રાજા તરીકે નિયુક્ત કર્યા અને પોતે જ રાજ્ય ચલાવવા લાગ્યા. એમનાં શાસનમાં ગઢમંડલાનો ખુબ વિકાસ થયો. અનેક મંદિરો, મઠો, ધર્મશાળાઓ, કુવાઓ બનાવ્યાં. રાણીએ ત્રણ મોટા તળાવો પણ બનાવ્યાં જેનાં નામ છે- ૧.વિશ્વસનીય દાસી ચેરીનાં નામ પર થી ચેરી તળાવ. ૨.વિશ્વસનીય દિવાન-સેનાપતિ આધારસિંહ નાં નામ પર થી આધાર તળાવ.
