એ મૃગનયની ને

એ મૃગનયની ને....


તારા વાળમાં મહેકતો ગજરો હું

સેંથાનાં સિંદુરની લાલાશ હું

લાલટમાં ચમકતો આભલો હું

ભ્રમરોનો કામણગારો વળાંક હું

તારી આંખનું આંજણ હું

ગાલનો ભરાવો હું

કર્ણે ઝુલતા કુંડળ હું

નામણાં નાકની નથડી હું

અધરોની મધુરતા હું

કંઠે ઝુલતો હાર હું

કેડ નો કંદોરો હું

હાથનો ચુડલો હું

પવને લહેરાતી ઓઢણી હું

ઘાઘરાનો ઘેરાવો હું

પગમાં રણકતી ઝાંઝર હું

પાનીનાં અળતાં માં હું

તારા અંગે અંગમાં હું

ને મારા રોમે રોમમાં તું !

-નકુલસિંહ ગોહિલ 'ભદ્રેય'

૧૬ એપ્રિલ ૨૦૧૬

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

મહાકવિ કાલિદાસની કાવ્યકૃતિ "ઋતુસંહાર"

સંસ્કૃત સાહિત્યમાં મહાકવિ કાલિદાસે સાત કૃતિઓ આપી છે. આ સાત કૃતિઓમાં બે નાની પદ્યકૃતિઓ છે. પદ્યકૃતિઓ એટલે કે માત્ર શ્લોકોનુ બનેલું કાવ્ય. વિદ્વાનોએ આવી કૃતિને  ‘કાવ્યકૃતિ’ એવું પણ એક નામ આપ્યું  છે. કાલિદાસની બે કાવ્યકૃતિઓમાં પ્રથમ ऋतुसंहरम् છે અને બીજી मेघदूतम् છે. અહીં વાત ऋतुसंहारम् ની કરવાની છે. ऋतुसंहरम् છ વિભાગોવાળું 147 શ્લોકોનું કાવ્ય છે. દરેક વિભાગને ‘સર્ગ’ એવું નામ આપવામાં આવ્યું છે. દરેક સર્ગમાં એક એમ ભારતવર્ષની છ ઋતુઓ ગ્રીષ્મ, વર્ષા, શરદ, હેમંત, શિશિર, અને વસંતનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. સંપૂર્ણ કાવ્ય સરળ સંસ્કૃત પદોવાળું છે. સામાસો (એક કરતા વધારે જોડાયેલા શબ્દો) નહિવત છે,ક્યાંક ક્યાંક નિમ્ન અને મધ્યમ સમાસ છે, ઉગ્ર સમાસ ને સ્થાન જ નથી આપ્યું. ऋतुसंहारम् માં કુદરતનાં પલટાતાં રંગની સાથે દરેક પરિવર્તનની માનવજીવન પર શું અસર થાય છે તે દર્શાવ્યું છે. પ્રકૃતિનાં પ્રાધાન્યમાં માનવોની ઉર્મિઓ અને ભાવો ને વણી લીધા છે. દરેક વર્ણન પ્રિયતમ પોતાની પ્રિયતમા ને કહે છે અથવા પ્રિયતમા પોતાનાં પ્રિયતમ ને કહે છે. ऋतुसंहरम् ની શરૂઆત બળબળતા પ્રચંડ સૂર્ય અને અને જેની શીતળતાની સ્પૃહા રાખવામાં આવે
Read more

સંસ્કૃત સાહિત્યનાં મહાકવિ અને મહાન નાટ્યકાર કાલિદાસ

મહાકવિ કાલિદાસનાં નામ થી ભારત દેશ અને પુરી દુનિયા પરિચિત છે. કારણ કે મહાકવિ કાલિદાસ સંસ્કૃત સાહિત્યનાં પ્રથમ નાટ્યકાર મહાકવિ ભાસ (ઈ.સ. પૂર્વે પાંચમી સદી) પછી સંસ્કૃત સાહિત્યમાં પોતાની સાત કૃતિઓનાં કારણે પ્રશંસનીય બન્યાં છે. * કાલિદાસનો સમય : કાલિદાસનાં સમય અંગે વિદ્વાનોનાં મતો ના આધારે બે વર્ગ થયા છે. પ્રથમ વર્ગનાં વિદ્વાનો કાલિદાસ ને ઉજ્જૈનનાં પરમાર વંશીય રાજા વિક્રમાદિત્યનાં રાજકવિ હતાં અથવા આશ્રિત હતાં એવું કહી આ અંગેનાં ઘણા બધા કારણો આપી કાલિદાસનો સમય વિક્રમાદિત્ય બીજાનો સમય એટલે કે ઈ.સ.પૂર્વે પ્રથમ સદી બતાવે છે. વિદ્વાનોનો બીજો વર્ગ કાલિદાસનો સમય ઈ.સ. પાંચમી સદી બતાવે છે. પણ બંને મતોનાં વિશ્લેષણ ને આધારે કાલિદાસનો સમય ઈ.સ.પૂર્વે પ્રથમ સદીનો જ છે એવું પરવર્તી સંસ્કૃત વિદ્વાનો માને છે. * કાલિદાસની જન્મભૂમિ-કર્મભૂમિ : કાલિદાસ ની જન્મભૂમિ-કર્મભૂમિ અંગે વિદ્વાનો ભારતવર્ષનાં અનેક પ્રદેશો ને ગણાવે છે જેમકે કાશ્મીર, બંગાળ, વિદર્ભ, માળવા અને ઉજ્જૈન અને લંકા. પરંતું આમાં બધા કરતાં પ્રબળ અને સ્વીકાર્ય મત છે ઉજ્જૈન. કાલિદાસે પોતાની કૃતિઓમાં જયારે જયારે તક મળી છે ત્યારે ત્યારે ઉજ્જૈનનું
Read more

જાણો સંસ્કૃત નાટકો વિષે.

સંસ્કૃત નાટકો માટે કહેવાયું છે- 'काव्येषु नाटकं रम्यम्' 'કાવ્યોમાં નાટક રમણીય છે' કારણ કે નાટક દૃશ્ય=જોઈ શકાય અને શ્રાવ્ય=સાંભળી ને આસ્વાદ લઇ શકાય એમ બન્ને પ્રકારનું કાવ્ય છે. જોઈ શકાતું હોવાથી નાટક ને 'રૂપક' પણ કહેવાય છે. ભરતમુનિએ नाट्यशास्त्रम्  નામક ૩૬ અધ્યાયનો વિશાળ ગ્રંથ લખ્યો છે જેમાં નાટક ના અથ થી ઇતિ વિષેનું બધું જ સમાવી લેવામાં આવ્યું છે. આમાં નાટકનું લક્ષણ આપતાં તેઓ એ લખ્યું છે- 'अवस्थानुकृतिर्नाट्यम्' નટો = અભિનેતો દ્વારા રામ વગેરે મહાન ચરિત્રોના જીવનની જુદી જુદી અવસ્થાઓનું અનુકરણ એટલે નાટ્ય. નાટકોનો મુખ્ય આધાર વસ્તું, નેતા અને રસ છે. વસ્તું એટલે કથાવાસ્તુ. સંસ્કૃત નાટ્યકાર રામાયણ મહાભારત પુરાણ અથવા વૈદિક કથાઓ માંથી કોઈ એક પ્રસંગ લઇ  સૌપ્રથમ પાત્રોની પસંદગી કરી તે પાત્રોના સંવાદો લખી નાટકનું કથાવાસ્તુ તૈયાર કરે છે, આ સળંગ કથાવાસ્તુ ને અમુક ચોક્કસ ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે, આ ભાગ ને અંક કહેવામાં આવે છે. ઓછામાં ઓછા એક અંકનું નાટક અને વધારેમાં વધારે દસ અંકોનું નાટક હોવું જોઈએ.નાટ્યકાર મૂળ કથામાં આવતા પ્રસંગોમાં ફેરફાર પણ કરે છે, જરૂર લાગે
Read more